Sluiten
Topstukken. Is dan niet elk werk aan de museummuur een topstuk? Absoluut wel! Maar sommige collectieobjecten zijn extra speciaal. Of zoals Vlaanderen zegt: “zeldzaam en onmisbaar”. Maar wat is dat eigenlijk, een Vlaams Topstuk? Je leest het hier.
Vlaanderen bezit een prachtige collectie met kunst- en erfgoedobjecten die verhalen vertellen over de geschiedenis en de cultuur van de regio. Met het Topstukkendecreet wil de Vlaamse Overheid roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang beschermen en borgen en ervoor zorgen dat zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen in Vlaanderen niet verloren gaan. Daarom stelt Vlaanderen sinds 2003 een lijst samen met objecten of verzamelingen die dankzij hun archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis als zeldzaam en onmisbaar beschouwd worden. Ondertussen staan er al zo'n 1.000 Topstukken op die lijst.
Op het moment van schrijven staan er 87 objecten uit onze collectie op de Vlaamse Topstukkenlijst. Een bijzondere verzameling met sculpturen, schilderijen, glasramen, prenten… Stuk voor stuk parels die om verschillende redenen een belangrijke rol spelen in de (kunst)historische context van Vlaanderen. Elk Topstuk vertelt een eigen verhaal.
Zo maakte Pieter Pourbus in 1551 het ‘Laatste Oordeel’ om de rechters van het Brugse Vrije, dat de regio rond Brugge bestuurde, eraan te herinneren om rechtvaardig en eerlijk te zijn. Een heel ander verhaal vertelt ‘Manolete’ (1957). Het werk van Luc Peire betekende een mijlpaal in de verzamelgeschiedenis van Musea Brugge als allereerste abstracte kunstwerk in de collectie. De ‘Madonna met kind’ (1506) van Michelangelo is dan weer één van de weinige beeldhouwwerken van de Italiaanse grootmeester dat Italië tijdens zijn leven verlaat.
Als een werk wordt erkend als Vlaams Topstuk, valt het onder de bescherming van het Topstukkendecreet. Topstukken zijn daarom onderhevig aan een aantal maatregelen. Zo kan een Topstuk Vlaanderen niet zonder toelating verlaten voor bijvoorbeeld een bruikleenovereenkomst. Ook mag het Topstuk geen fysieke ingreep ondergaan zonder toestemming. Daarnaast moet de eigenaar (museum, erfgoedinstelling of privé-eigenaar) instaan voor een optimale bewaaromgeving en conservatie van het object. Daartegenover staat dat het Topstukkendecreet advies en subsidies voor digitalisering, conservatie en restauratie van de Topstukken aanbiedt.
