Sluiten
Met maar liefst negen werken in onze collectie, waarvan zeven op de Vlaamse Topstukkenlijst prijken, beheert Musea Brugge de op één na grootste Memling-collectie ter wereld. Om de geheimen van de topmeester binnen de Vlaamse primitieven te doorgronden zullen we de komende jaren de werken diepgaand onderzoeken met nieuwe technologieën én beschikbaar maken voor het publiek met innovatieve digitale toepassingen. Op deze pagina kan je het onderzoeksproject volgen. We voegen hier ook geregeld updates toe over het verloop van het onderzoek.
Begin 2023 werd bekendgemaakt dat Musea Brugge 1,2 miljoen euro, bestaande uit Vlaamse subsidies én eigen middelen, kan inzetten voor een grootschalig en prestigieus onderzoek naar de werken van Hans Memling. Wat gaat er precies gebeuren? Wat houdt het onderzoek in en welke resultaten zal dit opleveren?
Op 24 april 2023 ging de eerste fase van het onderzoeksproject van start. Vier maanden lang ondergingen zeven werken van Hans Memling uit onze collectie in het Museum Sint-Janshospitaal één voor één een diepgaand onderzoek. Hiervoor zakte een speciaal onderzoeksteam van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK-IRPA) af naar Brugge met de nieuwste apparatuur en technologieën om opnames te maken van de kunstwerken.
Tussen 18 januari en 28 februari ging het onderzoeksteam aan de slag in zaal 6 van het Groeningemuseum, waar ze de overige twee werken uit de Brugse Memling-collectie in beeld brachten.
KIK heeft enerzijds macro-opnames gemaakt met een digitale hoge resolutie camera in verschillende belichtingen (zichtbaar licht, scheerlicht, infrarood en ultraviolette fluorescentie). Anderzijds hebben ze ook infraroodreflectografie-opnames gemaakt met een andere, speciale camera.
Bestaat er dan meer dan één soort licht? Niet helemaal. Overal rondom ons bestaat elektromagnetische straling. Het deel dat wij als mens met het blote oog kunnen zien, noemen we licht - of beter gezegd ‘zichtbaar licht’. Er bestaat ook een straling die we niet kunnen zien, maar wel voelen door de warme die het afgeeft. Dat is infrarood. Tot slot is er nog ultraviolette straling, dat ook onzichtbaar is voor mensen (maar zichtbaar voor sommige dieren). Dankzij geweldige technologische uitvindingen kunnen we die onzichtbare stralingen vandaag opvangen met een speciale camera en omzetten naar beelden die voor ons leesbaar zijn. En dat is exact wat we de komende maanden hebben gedaan met de werken van Memling.
Dankzij die nieuwe technische beelden kunnen we de verschillende lagen van een schilderij bestuderen: infrarood maakt de ondertekening van een schilderij zichtbaar, ultraviolet vertelt ons onder meer iets over de vernislaag en restauraties die het schilderij onderging in het verleden. Zo krijgen we informatie over de conditie van het werk, de werkwijze van de kunstenaar, en over eventuele aanpassingen. De beelden vormen een basis voor diepgaand onderzoek in de toekomst.
De technische beelden van de negen werken van Memling worden op dit moment verwerkt en zullen klaar zijn in de zomer van 2024. Waarom duurt die verwerking zo lang? De schilderijen zijn gefotografeerd in kleine stukken van soms maar 7.5 x 10 cm. Al die beelden moeten aan elkaar gehecht worden, dat heet stitchen. Dat werk is tijdsintensief en zorgt ervoor dat de beelden heel zwaar worden (soms tot wel 80GB voor één afbeelding). Maar het resultaat is dat meer dan waard: haarscherpe beelden van ultrahoge resolutie.
Om het technisch onderzoek van de Memling-collectie open te stellen voor het breed publiek werken we tegelijkertijd aan drie digitaliseringsprojecten.
Op de zolder van het Sint-Janshospitaal ontwikkelen we een multimediale en immersieve beleving. De bezoeker zal hier als het ware binnenstappen in de wereld van Memling en zijn kunstwerken (najaar 2024).
Daarnaast verscheen er in december 2023 ook de nieuwe themawebsite Closer to Memling waar we de schilderijen en het onderzoek ontsluiten en waar bezoekers de schilderijen en de prachtige details in zeer hoge resolutie kunnen bekijken. Hier zullen we ook de onderzoeksresultaten van het wetenschappelijk onderzoek uitgebreid delen.
Tot slot komt er ook een nieuw wandelparcours dat langs plekken leidt waar de kunstenaar in de vijftiende eeuw leefde en werkte voor iedereen die Brugge en Memling op een alternatieve manier wil verkennen (najaar 2024).
Grootse plannen dus, die we met veel plezier delen met jou op deze pagina en via onze nieuwsbrief.
