Sluiten
In juni 2024 ging het tweejarige project ‘Leerling-Meester II’ van start. Met de steun van de Vlaamse Overheid en in samenwerking met sterke binnen- en buitenlandse partners, werkt Musea Brugge verder rond de geschiedenis van de Brugse Academie in de lange negentiende eeuw. We voeren onderzoek naar het internationale parcours van kunstenaars die aan de academie studeerden en willen daarbij iedereen betrekken—jou ook!
Leerling-Meester II is het vervolg van het registratieproject Leerling-Meester (2022-2023). Met dat project deed Musea Brugge een inhaalbeweging op het vlak van de registratie en de digitale ontsluiting van de deelcollectie Academie Brugge. Via de online collectiepagina zijn 874 figuurtekeningen van leerlingen van de Academie in de periode 1757-1892 beschikbaar gemaakt voor iedereen. Leerling-Meester II bouwt voort op deze schitterende resultaten.
Voor heel wat kunstenaars blijkt de Brugse Academie een springplank voor een internationale vervolgopleiding of carrière. Leerlingen van grote meesters trokken naar plaatsen zoals Parijs en Rome - dé artistieke hotspots van die tijd - om zich als kunstenaar te vervolmaken. Zij werden op hun beurt meesters, die zelf leerlingen inspireerden om de stap naar het buitenland te zetten.
Het kunstenaarspad van Joseph-Benoît Suvée (1743-1807) is hiervan het voorbeeld bij uitstek. Deze ster van de Brugse neoclassicistische school maakte carrière in Parijs en in Rome. Zo werd hij een lichtend voorbeeld voor zijn ambitieuze stadsgenoten. Oud-leerlingen van de Academie verzamelden zich om hem heen. Joseph Denis Odevaere (1775-1830) bijvoorbeeld studeerde in het Parijse atelier van Suvée. Later verbleef hij als Prix de Rome-winnaar in de Académie de France à Rome, waar Suvée directeur was.
Met Leerling-Meester II willen we in de loop van 2024-2026 heel wat bereiken. Enerzijds voeren we verdiepend onderzoek naar de Brugse Academie en haar studenten. De focus ligt op de netwerkvorming van Brugse kunstenaars en de vergelijking van de academische lespraktijken vanuit een internationaal perspectief. Daarvoor ondernemen we onze eigen Grand Tour: we volgen het spoor van deze Bruggelingen tot in Rome.
Anderzijds organiseren we publieksactiviteiten voor verschillende doelgroepen om de opgedane kennis over de lespraktijken van de Academie van Brugge te delen. Bijvoorbeeld in de vorm van lezingen of tekenlessen op onze museumlocaties.
In het kader van Leerling-Meester II organiseren we op 30 september en 1 oktober 2025 het tweedaags congres '(Re)searching connections' in de Academia Belgica in Rome. Dit congres biedt een platform voor onderzoekers om ideeën en inzichten te delen over de internationale netwerken van kunstenaars die actief waren in de periode 1750-1914. Steden zoals Parijs en Rome lonkten niet alleen voor Bruggelingen: kunstenaars van over de ganse wereld legden waardevolle contacten in het buitenland. Tijdens het congres nemen we dit fenomeen onder de loep en wisselen we van gedachten met andere experts.
Welke digitale tool is het meest geschikt om kunstenaarsnetwerken voor 'Leerling-Meester II' in kaart te brengen? Geen eenvoudige vraag. Daarom deden we een beroep op de frisse blik van de studenten van de graduaat Informatiebeheer van Arteveldehogeschool. Vandaag bestaan er talloze tools om grote hoeveelheden onderzoeksdata te structureren en te visualiseren, dus de juiste keuze maken is cruciaal. Gebruiksvriendelijkheid, duurzaamheid, compatibiliteit met andere systemen… tal van criteria moeten we tegen elkaar afwegen. Daar kwam de hulp van de studenten goed van pas.
Op een introductiedag maakten de studenten kennis met de werking van Musea Brugge. In een oefening met historische bronnen tekenden ze zelf een sociaal netwerk van leerlingen en meesters uit. Met die inspiratie op zak, gingen ze in het najaar van 2024 aan de slag met onze vraag, onder begeleiding van hun docent. Ze onderzochten bestaande datamanagementsystemen, vergeleken functionaliteiten en brachten voor- en nadelen in kaart. Het resulterende eindrapport zet ons op weg bij de uitwerking van een geschikt datamodel. Een grote stap vooruit voor ons onderzoeksproject, en eentje waar we de studenten bijzonder dankbaar voor zijn. Wordt vervolgd...
Dankzij de voortzetting van de registratie van onze academische deelcollectie zijn zo’n 350 bijkomende figuurstudies nu online te ontdekken op de collectiepagina van Musea Brugge. Elke studie is verdiepend geregistreerd, met aandacht voor onderwerp, aantekeningen en bewaartoestand. Voor de toewijzing aan kunstenaars doken we in historische kranten, waarin de uitslag van academische wedstrijden werd gepubliceerd. Elke studie werd professioneel gefotografeerd en kan je haarscherp bekijken in een IIIF-viewer.
Het merendeel van de nieuw ontsloten studies dateert uit de periode 1892-1926, als aanvulling op de eerder geregistreerde werken uit 1757-1892. Ze geven een fantastisch inkijkje in het kunstonderwijs van toen, vanaf het directeurschap van Louis Delacenserie (1889-1909) tot en met dat van Flori Van Acker (1910-1926). Voor aspirant kunstenaars was het zwoegen. Ze tekenden non stop: naast oefenen naar prenten, gipsafgietsels en naaktmodellen, scherpten ze hun vaardigheden aan in vakken zoals Expressie, Compositie en Stilleven. Daarbij brachten we ook de volledige verzameling academische anatomiestudies in kaart, uit de periode 1860-1913. In het vak Ontleedkunde bestudeerden de studenten zowel de botstructuren als de spieropbouw van het menselijke lichaam.
Na het succes van onze vorige crowdsourcingactie Garemijn ontcijferd – waarbij we samen met vrijwilligers meer dan 500 pagina’s in recordtijd transcribeerden – zetten we opnieuw in op de kracht van samenwerking. Met Schoonschrift ontcijferd duiken we in het archief van de Brugse Academie voor Schone Kunsten, in samenwerking met het Stadsarchief Brugge.
Centraal staan de resolutieboeken uit de periode 1750–1830. Deze kostbare bronnen bevatten de beslissingen van het academiebestuur en werpen dus een uniek licht op de interne werking van de Academie. Samen gaan we aan de slag om het academische schoonschrift te ontcijferen en de netwerken vanuit de Academie verder in kaart te brengen.
De actie loopt van midden mei tot en met de zomer van 2025. Alles wat we samen transcriberen, zal nadien raadpleegbaar zijn via Archiefbankbrugge.be.
Heb je ervaring met archiefonderzoek en zin om mee te doen? Laat van je horen via marie.vandeghinste@brugge.be.
Leerling-Meester II geniet de steun van Vlaanderen en wordt mogelijk gemaakt door de samenwerking met de volgende partners: RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, Institut National d’Histoire de l’art, Academia Belgica, Academie Brugge-DKO, Stadsarchief Brugge, Universiteit Antwerpen, Universiteit Gent en de Koninklijke Bibliotheek van België.
